مجمع تخصصی قراردادها
تنظیم یک قرارداد تخصصی، ضامن آرامش بیشتر و صرف انرژی و هزینه کمتر در آینده است
همانطور که مستحضرید تهیه و تنظیم یک قرارداد خوب و قابل قبول، یک امر کاملا تخصصی بوده که علاوه بر احاطه بر مسائل ریز حقوق تعهدات و قراردادها مستلزم وجود آشنایی نسبی با عرف حاکم بر امور مربوط به آن قرارداد خاص نیز می باشد.
احاطه کافی نسبت به موارد فوق الذکر باعث می گردد تنظیم کننده قرارداد به درستی از الفاظ و شروط صحیح استفاده نموده و در عین حال از به کار بردن هر آنچه به قوام قرارداد لطمه می زند خودداری کند ( مقاله مندرج در سایت، بحثی در مورد یکی از این شروط ضمن عقد است).
بر همین اساس است که بسیاری از قراردادهایی که در پروژه های مختلف، تنظیم شده و به امضا می رسند در عمل با مشکلاتی مواجه شده و در برخی موارد، ادامه کار را با تأخیر، روبرو می نمایند این موضوع حتی در مورد قراردادهایی که با تعداد زیاد و به صورت روزمره تنظیم می گردند نیز صادق است ( از جمله در مورد قراردادهای بیع غیرمنقول، مشارکت در ساخت و…).
با توجه به مراتب فوق به نظر می رسد، تنظیم قراردادهای کارآمد که بتواند تضمین کننده آینده ای روشن، امن و همراه با آرامش باشد نیازمند تعامل حقوقدانان متخصص و دست اندرکاران اجرایی است؛ خواه این قراردادها مربوط به امور تجاری صرف باشند و یا دربرگیرنده مراحل مختلف انجام یک پروژه از ابتدا تا انتها.
تواناییهای مشاور حقوقی و وکیل حرفه ای و کارآمد در امور قراردادی:
تخصصی ترین بخش خدمات حقوقی در مجمع تخصصی قراردادها – که به تازگی بر اساس صلاحدید و نیاز جامعه تشکیل شده است – تنظیم قراردادها می باشد و این کارگروه تخصصی با استفاده از افراد خبره، زیرساخت لازم در این زمینه را فراهم آورده است.
حال سؤال این است که یک مشاور حقوقی و وکیل حرفه ای در امور قراردادی چه تواناییهایی باید داشته باشد؟
آنچه مسلم است این است که چنین مشاور حقوقی و وکیلی می بایستی در سه زمینه اصلی دارای تخصص و مهارت کافی باشد:
الف- تهیه و تنظیم تخصصی قراردادها:
منظور ما از قرارداد، قراردادی است قابل اعتماد که منافع بلند مدت طرفین را تضمین کرده و بتواند آنها را به صورت همکار دائمی در آورد؛ لذا مشاور حقوقی و وکیل متخصص در این امر بایستی تسلط و احاطه کامل در تحقق اهداف فوق را داشته باشد.
وظیفه اصلی بخش تنظیم قراردادها در این گروه، تهیه و تنظیم هر قرارداد، متناسب با نیاز متقاضی و منطبق با آخرین مطالعات و پیشرفتهای صورت گرفته در این زمینه می باشد.
حقیقت این است که هر چند قوانین ما در بخش عقود و قراردادها تا حد زیادی پاسخگوی نیازها بوده این قوانین هنوز هم دارای خلأها و ایراداتی هستند که شناخت و رفع این ایرادات در هر قرارداد به نحوی که بدون مغایرت با قانون از محاسن مورد نظر نیز برخوردار باشد کار افراد متخصص و نکته سنج در امور قراردادها می باشد.
بطور مثال قرارداد مشارکت در ساخت که یکی از متداولترین و پرکاربردترین قراردادها در حال حاضر می باشد از جهات مختلف دارای انواع و اقسامی است که حتی موجب می گردد ماهیت قرارداد در موارد مختلف، تغییر کرده و قواعد خاصی بر هر یک از انواع قرارداد، حاکم باشد ( در مشارکت افراد در ساخت، در برخی از موارد آورنده مصالح، سازنده هم هست و در برخی دیگر یک نفر آورنده زمین، دیگری آورنده مصالح و شخص ثالثی سازنده است).
در هر حال قسمت تنظیم قرارداد از بخشهایی است که مربوط به مرحله پیشگیری بوده و علاج واقعه را قبل از درمان، مد نظر دارد و شایسته است که هر فرد یا گروه کاری بتواند همواره از مشاوره متخصصین این امر به طرز قابل قبولی برخوردار باشد.
ب- تسلط در حل و فصل دعاوی حقوقی با ریشه قراردادی:
دعاوی حقوقی که ریشه قراردادی دارند همواره از مهمترین دعاوی حقوقی بوده و وکیل و مشاور متخصص باید بتواند حل و فصل آنها را بر عهده گیرد.
ج- مباحث خسارات قراردادی و بحث مسؤولیت مدنی:
مباحث مرتبط با خسارات، گاه مربوط به تهیه و تنظیم قرارداد است – یعنی در هنگام تنظیم قرارداد می بایستی راهکار لازم جهت اخذ خسارت در صورت نقض احتمالی مفاد قرارداد، پیش بینی شود- و گاه ریشه قراردادی دارد بدین معنا که در متن قرارداد، مواردی که با تخلف از آنها امکان دریافت خسارت وجود دارد پیش بینی شده و پس از نقض قرارداد از سوی هر یک از طرفین، خسارت وارده از متخلف مطالبه می شود؛ اما خسارتهای دیگری نیز هستند که به آنها خسارتهای غیر قراردادی گفته می شود یعنی خساراتی که در ضمن قرارداد، راجع به امکان به وجود آمدن و نحوه پرداخت آنها بحثی به میان نیامده بوده است ولی بر اثر تقصیر یکی از طرفین، حادث شده و قابل مطالبه است؛ این موضوع هرچند مربوط به خسارتهای غیر قراردادی است (ضمان قهری) و مستقیما به موارد قراردادی ربطی ندارد ولی یک مشاور حقوقی و وکیل حرفه ای و کارآمد در امور قراردادی می بایستی به مسائل مربوط به آن مسلط بوده و بتواند مشکلات پیش آمده در این زمینه را نیز مانند موارد قبلی به خوبی تجزیه و تحلیل و حل و فصل نماید.
ویژگیهای اصلی قراردادهای تنظیمی:
با توجه به آنچه گذشت در این کارگروه سعی خواهیم نمود علیرغم اینکه برخی مواد قانون مدنی ما – که منبع اصلی در تنظیم قراردادهاست – دارای اشکالاتی بوده و گاها با شرع و عرف حاکم بر جامعه تطابق ندارد قراردادهای تنظیمی ما بدون اینکه خلاف قانون فوق الذکر باشد بتواند برطرف کننده نیازهای روز افراد بوده و تا حد امکان قابل قبول در همه سیستمهای حقوقی دنیا باشد؛ لذا با توجه به مراتب فوق اهتمام ما تنظیم قراردادهایی است با این مشخصات:
۱- برطرف کننده تمام نیازهای طرفین قرارداد
۲- منطبق با عرف غالب در صحنه بین الملل؛ چه در مورد قراردادهای داخلی و یا خارجی ( منظور، فهم همه مردم دنیا در مورد قراردادهای مختلف بوده که برگرفته از نیازهای یکسان و دارای زبانی مشترک است)
۳- منطبق با قوانین کشور و شرع مقدس اسلام ( توضیح اینکه قوانین ما در مبحث عقود عمدتا در قانون مدنی تدوین شده و علیرغم اینکه گردآوری کننده آن مواد قانونی فردی فقیه و دانا بوده است با اینحال در پاره ای موارد با اشکالاتی روبروست که تنظیم کننده قرارداد میبایستی با تسلط بر آن موارد، قراردادی تنظیم کند که بتواند علاوه بر قانونی بودن، ضعفهای قوانین را پوشانده و تضمین کننده حقوق طرفین قرارداد در عمل باشد).
« وکیل قراردادها »
بر همین اساس مجمع تخصصی قراردادها آمادگی دارد تا با ارجاع امر به وکلایی که تخصص کافی در تنظیم قراردادهای مختلف را دارند به صورت موردی یا از طریق ارائه خدمات به صورت کلی در قالب بسته های کوتاه مدت و بلند مدت، در تهیه و تنظیم قراردادها با افراد، شرکتها و سازمانها همکاری نماید.